Het is al weer jaren gelden dat we op zoek waren naar nieuwe meubels. Het koopcontract is getekend. Ons huis zou over tweehonderd werkbare dagen klaar zijn. Een jaar de tijd dus om nieuw meubilair uit te zoeken. Het huidige was nodig aan vervanging toe. We hadden flink gespaard en besloten om van het uitzoeken en aanschaffen van onze nieuwe meubels een klein project te maken. Stad en land reizen we af. We hebben er zin in. Van Groningen naar Rotterdam, van Alkmaar, Beverwijk naar Eindhoven, Amsterdam, Zutphen je kunt het zo gek niet bedenken, noem een designwinkel en wij zijn er geweest. Van afstand herkennen we de diverse ontwerpers aan hun stijl en langzamerhand ontwikkelt zich een bepaalde voorkeur, maar we kopen nog niets. Tijd zat en wie weet komen we nog iets verrassends tegen.
Op een zaterdag zijn we in Deventer. Niets bijzonders, we komen er geregeld. Vaak combineren we een familiebezoekje met wat slenteren door het centrum en drinken we wat op één van de terrassen aan de Brink, zo ook vandaag. Het is druk in de stad. De parkeergarage bij de HEMA is vol. We nemen de volgende, iets verderop waardoor we in een deel van het centrum terechtkomen dat anders aan onze aandacht ontsnapt. Compleet verrast zijn we als we hier een meubelzaak aantreffen. Eentje met een opvallende uitstraling. Zonder te aarzelen stappen we naar binnen. De winkel oogt anders dan de meubelzaken die we tot nu toe bezocht hebben. Het is een klein maar diep pand dat met een trapje naar beneden uitkomt op een gezellige stadstuin. Geen eyecatchers van bekende merken bij binnenkomst, maar een kast met een aparte vormgeving weet ons te boeien. Nieuwsgierig geworden lopen we door het pand tot een bijzondere stoel mijn aandacht trekt. Mooi, maar uiterst ongemakkelijk, niet gemaakt om op te zitten. Verbaasd loop ik door, maar de stoel laat me niet los.
Waarom zou iemand een stoel ontwerpen waar je niet op wilt zitten? Ik loop terug om hem beter te bekijken. Voorzichtig raak ik de frêle stof van de rugleuning aan, lichtblauwe zijde. Ik zie de haaltjes in het tere materiaal die er overigens keurig geregisseerd in zijn aangebracht en bedenk hoe mijn twee katten erin hangen, maar al te graag bereid om er nog een paar halen – iets minder gecontroleerd- aan toe te voegen.
Met de stof losjes over de wijd gespreide armleuningen probeert de stoel mij te verleiden. Het materiaal van de zitting -een combinatie van messing en hout- en de vormgeving maakt dat die uitnodiging goed is te weerstaan, maar de afwerking is werkelijk prachtig. Het donkere hout is zo mooi behandeld dat het een exclusieve leersoort lijkt, het messing is warm gepolijst. Van de vier stoelpoten, zijn er twee met messing voetjes die behalve ondersteuning het sierlijke beeld compleet maken. Het is bijna erotiserend hoe ze daar voor ons staat. Het lijkt wel of ze danst. Gefascineerd sta ik naar de stoel kijken en ik denk helemaal niet meer aan meubels kopen, vergeet het materiaal en de praktische bezwaren. Een onbeschrijfelijk gevoel maakt zich van mij meester en dromerig zie ik hoe ze - net neergekomen uit een sprong- hurkend met uiteen gespreide knieën, balancerend op goudkleurige spitzen voor me staat. Door het dunne materiaal van de zwarte zacht glanzende maillot zie ik de spieren in haar slanke benen samenspannen. Met haar hoofd achterovergeworpen, aan het zicht onttrokken door de blauwe tutu danst ze voor me. Haar armen lijken de hele wereld te willen omvatten in een bras allongé. ‘Is hij niet prachtig?’ hoor ik een stem achter me zeggen. Geschrokken en enigszins gechoqueerd over de dromerige blik die ik in mijn ogen moet hebben, draai ik mij om. Met een iele stem zeg ik tegen de verkoopster dat ik onder de indruk ben van de stoel, maar dat het niet helemaal is wat we zoeken. We zoeken een comfortabele fauteuil en hoe mooi ook, deze voldoet niet dat criterium. Plaatsnemen op deze stoel lijkt eerder een vorm van zelfkastijding dan dat het enig comfort biedt. Een beetje beduusd verlaten we de winkel, geen van beiden zegt iets over de stoel. Pas ’s avonds op de terugweg durf ik de stoel ter sprake te brengen en wat die met me doet. Zonder de gevoelens onder woorden te kunnen brengen, constateer ik dat de stoel emoties losmaakt. In verwarring en de opwinding daarover besluiten we de week erop weer naar Deventer te gaan, maar morgen zal ik eerst naar de prijs informeren, want daar hebben we alle consternatie niet naar gevraagd.
Als ik de volgende dag de stoel met de rugleuning van blauwe zijde beschrijf, weet de eigenaresse van de winkel onmiddellijk wat ik bedoel ‘Oh, dat is ‘Bambi’ van Bořek Šípek!’ roept ze enthousiast uit. ‘Ja, is het geen plaatje? Prijs: 4500 gulden’ Beleefd bedank ik haar, maar als ik heb opgehangen roep ik gedesillusioneerd: ‘Én dat voor een stoel waar je niet op kunt zitten en de katten hoogstwaarschijnlijk in gaan hangen’ waarbij ik op onze versleten bank plof. Maar de stoel blijft fascineren en telkens wanneer we in Deventer zijn- en dat was in die periode opvallend vaak- vereren we Bambi met een bezoekje. De betovering blijft. Inmiddels heb ik me verdiept in de kunstenaar en wist ik dat zijn vrouw -die zoals je niet zal verbazen luistert naar de naam Bambi- voor de stoel model heeft gestaan. Ze was balletdanseres. De emotie die hij erin had gestopt was zijn liefde voor haar. Razend knap vind ik het dat een kunstenaar door zijn werk een zo een diepe emotie op een ander weet over te brengen.
Voor mij was het de ontdekking dat kunst daadwerkelijk emoties kan oproepen. Helaas ook met de absurditeit ervan. Maanden later -de stoel was inmiddels voor ons geen meubelstuk, maar een prachtig voorbeeld van functionele kunst- trokken wij de stoute schoenen aan. We zouden het doen, een stoel kopen waarop je niet kunt zitten.
Jammer, verkocht! De galeriehouder in Amsterdam kon die stoel -die in gelimiteerde oplage werd verkocht- nog wel leveren maar de prijs was inmiddels meer dan vervijfvoudigd. Later in de televisiedocumentaire over Bořek Šípek was te zien dat de laatste vrij verhandelbare Bambi voor 60 duizend dollar in Amerika was verkocht.
Ach, het is maar goed ook. Onze katten zouden geen leven meer gehad hebben.
Voor wie nieuwsgierig geworden is naar de stoel, zie http://sipek.com/
